III Seminarium Spycimierskie, które odbyło się w miniony weekend w Uniejowie i Spycimierzu, jest częścią projektu „Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu – ochrona i wzmocnienie tradycji”, dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Kultura ludowa i Tradycja”. Projekt został stworzony z myślą o upowszechnieniu oraz ochronie unikatowej w skali kraju tradycji układania kwietnych dywanów w uroczystość Bożego Ciała w Spycimierzu.
Pierwszego dnia, w piątek, 4 października, na Zamku w Uniejowie odbył się tzw. okrągły stół niematerialnego dziedzictwa. Wzięły w niej udział zagraniczne delegacje: pierwsza złożona z członków włoskiego stowarzyszenia Infioritalia, druga to reprezentanci litewskiej gminy Anykščiai, której mieszkańcy, podobnie jak spycimierzanie, układają dywany z kwiatów.
W piątkowej części Seminarium udział wzięli również przedstawiciele świata nauki – wykładowcy Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a także przedstawiciele duchowieństwa – ks. prał. Wojciech Krzywański, proboszcz uniejowskiej parafii w latach 1977-92 i ks. Zbigniew Łukasik, dyrektor Muzeum Diecezjalnego. W roli gospodarzy wystąpili członkowie Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”: Maria Pełka, Jolanta Ilska oraz Stanisław Pełka oraz przedstawiciele instytucji kultury oraz urzędu miasta w Uniejowie.
Zanim rozpoczęto obrady okrągłego stołu, Prezes Maria Pełka wręczyła ks. Krzywańskiemu tytuł honorowego członka Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”. Odznaczony za zasługi na rzecz promocji tradycji kwietnych dywanów ksiądz prałat, dziękując, przekazał – w imieniu ks. biskupa Wiesława Meringa – słowa uznania dla efektów realizowanego projektu.
W czasie dyskusji poruszono m.in. tematy tegorocznych obchodów uroczystości Bożego Ciała, wpisów tradycji na krajowe listy dziedzictwa niematerialnego, wspólnego wpisu na światową listę UNESCO i dalszej współpracy międzynarodowej w zakresie promocji sztuki ulotnej.
Dzięki konferencji online, uczestnicy konferencji mogli połączyć się z mieszkającym w Argentynie badaczem tradycji układania kwietnych dywanów na świecie. Eduardo Carbone w bardzo obszernej prezentacji omówił wyniki przeprowadzonych badań. Podobnie zespół naukowców, którzy prowadzili badania terenowe w Spycimierzu podczas tegorocznego Bożego Ciała.
Drugi dzień Seminarium rozpoczęły warsztaty dla uczniów oraz społeczności Spycimierza, których tematyką była identyfikacja zagrożeń i zadania związane z ochroną niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Efektem końcowym wszystkich warsztatów będzie opracowany raport.
Pierwsza część, którą poprowadzili wspólnie dr hab. Katarzyna Smyk oraz dr hab. Bogdan Włodarczyk, była kontynuacją warsztatów kwietniowych, przeprowadzonych w ramach II Seminarium. Na początku podjęto próbę identyfikacji zagrożeń, wśród których wymieniono: postępujące procesy globalizacji i industrializacji, pogarszanie warunków społeczno-ekonomicznych, zanik przekazu międzypokoleniowego, nadmierny ruch turystyczny, popkulturyzację, oraz niezrozumienie potrzeby ochrony dziedzictwa.
Po identyfikacji zagrożeń nastąpiła część warsztatowa w grupach, mająca na celu odniesienie omawianych zagrożeń do kontynuacji tradycji układania kwietnych dywanów podczas Bożego Ciała w Spycimierzu. Grupy miały za zadanie ocenić kto może przeciwdziałać zagrożeniom, jakie działania powinien podjąć w tym celu i jakie mogą przynieść zamierzone efekty.
Druga część warsztatów miała na celu pokazanie dobrych praktyk ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w skali globalnej i lokalnej, na przykładach tradycji państw położonych na 3 różnych kontynentach. Zajęcia przeprowadziły dr Beata Krakowiak oraz dr hab. Magdalena Ziółkowska – Kuflińska. Jako przykłady omówiono m.in.: Nadaam – doroczny festiwal sportowy w Mongolii obejmujący trzy tradycyjne konkurencje (zapasy, łucznictwo i wyścigi konne), tradycje tkackie społeczności z okolic Sucre w Boliwii oraz Hula – tradycyjny taniec hawajski wykonywany z towarzyszeniem pieśni mele, w którym przy pomocy dłoni oraz ciała obrazuje się historię zawartą w pieśni. Pokazano również przykłady promocji układania kwietnych dywanów w Hüfingen (Niemcy), w Sitges i Bueu (Hiszpania) oraz w Santiacho (Chile).
Warsztaty zakończono zadaniem, które także wykonywano w grupach. Każdy zespół pracował nad pomysłem promocji i ochrony tradycji układania kwietnych dywanów w Spycimierzu. Grupa mogła wykorzystać praktyki istniejące, zainspirowane przykładami przedstawionymi na warsztatach lub wymyślić nowe. Z ciekawszych propozycji jakie padły wśród mieszków na promocję tradycji wymienić można: stworzenie elementów przestrzennych, które wskazywałyby przebieg trasy Bożego Ciała dla turystów, odwiedzających Spycimierz w ciągu roku; zaangażowanie chętnych turystów do współtworzenia kwietnych dywanów, promocja pieśni o uroczystości Bożego Ciała napisanej specjalnie dla Spycimierza przez Witolda Smętkiewicza.
Kolejne warsztaty odbyły się w Publicznej Szkole Podstawowej w Spycimierzu. Zajęcia służyły podtrzymywaniu tradycji oraz wzmocnieniu przekazu miedzypokoleniowego w najmłodszej grupie mieszkańców społeczności spycimierskiej. Dzieci podczas warsztatów wykonały prace nawiązujące do tradycji układania kwietnych dywanów w Spycimierzu. Podczas wykonywania prac mogły kolorować zdjęcia z kwietnymi dywanami, wzory kwiatowe, zaprojektować własne ornamenty lub narysować symbole związane z tradycją Bożego Ciała.
Część wykładowa sobotniego Seminarium rozpoczęła się o godz.15.30 w sali OSP w Spycimierzu. Wzięli w nim udział: mieszkańcy Spycimierza, akademickie zespoły badawcze pod kierownictwem prof. Smyk oraz Goście zagraniczni z Litwy i Włoch. Tematem głównym spotkania było omówienie zagadnień związanych z liczącą sobie ponad 200 lat tradycją układania kwietnych dywanów w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Wpis tradycji Spycimierskiego Bożego Ciała na polską listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO oraz rozwój tzw. sztuki ulotnej wiąże się z dalszymi inwestycjami na terenie Spycimierza, o których podczas prezentacji opowiedział burmistrz Józef Kaczmarek. Jedną z nich jest projekt „Spycimierski gród atrakcją turystyki kulturowej i ludowej Uzdrowiska Uniejów”. W ramach inwestycji powstanie nowoczesne centrum informacyjne, muzealne i edukacyjne, poświęcone kwietnej tradycji. Dla ułatwienia i usprawnienia ciągów komunikacyjnych przewidziana jest też ścieżka pieszo-rowerowa z Uniejowa do Spycimierza oraz nowy odcinek drogi, który zwiększy przepustowość, a jednocześnie odciąży centrum miejscowości z ruchu kołowego zwłaszcza przy okazji uroczystości Bożego Ciała, na które tylko w tym roku przybyło blisko 20 tys. osób.
Kolejnym projektem jest poszerzenie i przedłużenie trasy Bożego Ciała, nasadzenia i oświetlenie trasy. Jeśli uda się znaleźć wykonawców tego zadania, prace mogłyby zostać wykonane przed świętem Bożego Ciała w przyszłym roku. Co więcej, Spycimierz ma szansę na to, aby w parafii powstało Sanktuarium, co przy wsparciu władz kościelnych umocniłoby znacznie znaczenie samej miejscowości.
Ciekawym punktem programu były prezentacje wyników przeprowadzonych podczas tegorocznych obchodów przez zespoły badawcze z Uniwersytetów w Łodzi i Poznaniu. Również goście zagraniczni opowiedzieli o swoich kwietnych tradycjach na rodzimym terenie.
Także drugiego dnia Seminarium wręczono tytuły honorowych członków Parafialnego Stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”. Podobnie jak w dniu poprzednim, odznaczenia powędrowały do duchownych, którzy pełnili funkcję proboszcza Parafii Spycimierz – do ks. Floriana Pełki oraz ks. Wojciecha Kaźmierczaka.
Zarówno w piątek, jak i w sobotę, uczestnicy Seminarium wspomnieli ś.p. Andrzeja Godlewskiego, dzięki któremu starania o wpis na krajową listę UNESCO były tak owocne. Niestety, nowotwór nie pozwolił mu w dokończeniu zadania, a postępująca w zastraszająco szybkim tempie choroba „zabrała” Pana Andrzeja, którego tak bardzo wszystkim brakuje.
Ostatnim punktem programu III Seminarium Spycimierskiego była projekcja filmu „Spycimierskie Boże Ciało” w reżyserii Janusza Tatarkiewicza.
(MB)
Materiały partnera
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz